Psikoloji Serisi’nde Prof. Dr. M. Hakan Türkçapar ile Bilişsel Davranışçı Terapinin ruh sağlığı bozukluklarına getirdiği açıklama ve terapi yaklaşımına dair bir söyleşi gerçekleştirdik.
İnsanların neden ruhsal rahatsızlıklar yaşadığı sorusu tarihin eski dönemlerinden beri sorulagelmiştir. İlk olarak zamanın gelişmelerine göre çeşitli biyolojik açıklamalar ileri sürülmüşken sonraki dönemlerde önce psikanaliz, sonra çevresel koşullar ile davranış ilişkisini araştıran davranışçı kuram ve en sonunda zihinsel süreçlerle davranışların etkileşimini inceleyen bilişsel kuramın ruh sağlığı patolojisine dair açıklaması öne çıkmıştır.
“İnsan psikolojisi indirgenebilir ve tek parametreyle açıklanabilir değildir.”
BDT’ye göre insanın ruhsal tepkilerini etkileyen ve birbirleriyle etkileşim içinde olan beş faktör vardır: ortamda olanlar, ortama dair yapılan kişisel algılar-düşünceler, duygular, fizyoloji ve davranışlar. Bunlardan dışarıdan gözlenebilen olay ve davranış faktörlerini davranışsal kuram açıklarken, gözlenemeyen içsel kısımları bilişsel kuram açıklamaktadır.
BDT’nin ayırıcı özelliğinin bu kuramın psikoloji bilimine dayanmasıdır. Bedensel tedavileri fizyoloji ve duyguyu hedefler, psikoterapiler ise kişinin dış dünyasına yeni bir parametre katmayı hedefler.
“İnsan beyni sadece kan yoluyla dış dünyaya açılan bir organ değildir.”
Bilişsel yaklaşıma göre ruhsal rahatsızlıkların nedeni kişinin aklına istemsizce gelen düşünceler, duygular, bedensel işleyiş, geçmiş veya diğer insanların duygu-düşünce-davranışları değil; tüm bunlara verilen sağlıksız tepkilerdir. Çözüm bunları daha işlevsel tepkilerle değiştirmektir. Bunun ilk adımı ise olumsuz duyguların farkına varmaktır. Duygular bizi istediklerimiz ve istemediklerimiz hakkında yönlendiricidir. Terapide duyguların bu yönlendirici işlevinden faydalanılır.
Programın katılımcılarına ve konuğumuz Prof. Dr. Hakan Türkçapar’a sunumları için çok teşekkür ederiz.
Program tekrarını buradan izleyebilirsiniz:
