BURA olarak tarihi ve kültürel dokusuyla dillere destan olmuş güzel şehrimiz İstanbul’un kadim mekanlarını seyre çıkıyoruz. Seri halinde devam edecek olan İstanbul Gezileri bizlere üniversite hayatımızı, öğrencilik yıllarımızı geçirdiğimiz bu büyük şehri daha iyi tanıma ve anlama fırsatı sağlayacak.
Geçtiğimiz hafta sonu İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi’ne yaptığımız ziyaretle gezilerimize devam ettik. Bilimler tarihinin insanlığın müşterek mirası olduğu bilinciyle 2008 yılında Prof. Dr. Fuat Sezgin tarafından kurulan müze, bu bütün miras içerisindeki Müslümanların yerini belirtme görevini üzerine alıyor. İstanbul’un en güzel köşelerinden birisi olan Gülhane Parkı’nın içinde yer alan müzede astronomi, matematik, coğrafya, fizik, kimyanın da içinde bulunduğu 15 farklı disiplinden modeller yer almakta.
Fatih Sultan Mehmet Üniversitesi’nde Bilim Tarihi alanında akademisyen olan Yrd. Doç. Dr. Peter Starr’ın ve Yrd. Doç. Dr. Said Sabbagh’ın anlatımı eşliğinde gerçekleşen gezimizde kıymetli hocalarımızın bilgilerinden faydalandık.
Tıp tarihi hakkında açıklamalarda bulunan Peter Starr, İslam alimlerinden Ebu’l Kasım El-Zehravi’nin (936-1013) dönemi için modern sayılabilecek cerrahi esasları tıbba kazandırdığında, cerrahi aletleri çizdiğinden, dağlama, amputasyon ve katarakt ameliyatı yaptığından bahsetti. İbn-i Sina’nın da tıp ilmine yaptığı katkılara değinen Starr, İbn-i Sina’nın Latince’ye de çevirilen “Kanun fi’t-Tıb” kitabının kendi döneminin en önemli tıp kitaplarından biri olduğunu söyledi. Tıp alanında uzmanlaşan bir başka İslam alimi olan Razi’nin ise tıbbın sistematikleşmesine sağladığı katkıların yanında Yunan bilim adamı Galen üzerinde çalışmalar yaparak onun öğretilerini daha geliştirdiğini ifade etti.
Said Sabbagh, Müslümanların coğrafya bilimine yaptıkları katkılardan bahsetti. Kendi dönemlerinde yer ve yön bulma aletlerinde birçok buluş ortaya koyan İslam alimlerinin astronomik ölçümler yapmak üzere usturlapları kullandıklarından bahseden Sabbagh, özellikle Biruni’nin belli bölgelerin coğrafi koordinatlarını hesapladığını ve yaklaşık bin yıl önce, henüz batılılar dünyanın yuvarlak olduğunu keşfetmeden önce dünyanın çapını hesapladığını söyledi. Dünyanın ilk rasathanelerinin de Müslümanlar tarafından kurulduğunun altını çizen hocamız, ilk robotik denemelerin Cezeri tarafından yapıldığını, günümüzde birçok replikası olan gösterişli saatler yaptığını söyledi.
